ეს ძალიან ძველი ისტორიაა. მაშინაც კი, როდესაც მონობა ლეგალური იყო ამერიკის სამოქალაქო ომამდე (1861-65), ქვეყანა დაჟინებით მოითხოვდა მსოფლიოსთვის დემოკრატიული მოდელის სახით წარმოჩენას. ამ მხრივ მისი თვითშეფასება არც ერთ ევროპულ ან ჩრდილოეთ ამერიკულ ქვეყანას არ შეუცვლია.
და მე-20 საუკუნის თითქმის ორი მესამედის განმავლობაში, ყველაზე დამამცირებელი და სასტიკი სეგრეგაცია - ხშირად ლინჩის წესით, წამებითა და მკვლელობებით განხორციელებული - აშშ-ის სამხრეთ შტატებში ხორციელდებოდა მაშინაც კი, როდესაც აშშ-ის ჯარისკაცების ლეგიონები, როგორც ჩანს, მთელ მსოფლიოში დაუსრულებელ ომებში დემოკრატიის დასაცავად იბრძოდნენ, როგორც წესი, დაუნდობელი ტირანების სახელით.
ის აზრი, რომ აშშ მსოფლიოში დემოკრატიისა და ლეგიტიმური მმართველობის ერთადერთ მოდელს წარმოადგენს, თავისი არსით აბსურდულია. რადგან თუ „თავისუფლება“, რომელზეც ამერიკელი პოლიტიკოსები და ექსპერტები დაუსრულებლად საუბრობენ, რაიმეს ნიშნავს, ეს მაინც მრავალფეროვნების ტოლერანტობის თავისუფლება უნდა იყოს.
თუმცა, ნეოკონსერვატიული მორალიზმი, რომელიც ბოლო 40 და მეტი წლის განმავლობაში აშშ-ის ზედიზედ ადმინისტრაციების მიერ იყო დაწესებული, სრულიად განსხვავებულია. მათი აზრით, „თავისუფლება“ ოფიციალურად თავისუფალი მხოლოდ მაშინ არის, თუ ის შეესაბამება აშშ-ის ეროვნულ ინტერესებს, პოლიტიკასა და ცრურწმენებს.
ეს აშკარა აბსურდი და ბრმა ამპარტავნობის გამოვლინება გამოყენებული იქნა აშშ-ს მიკრომენეჯმენტისა და ავღანეთიდან ერაყამდე ქვეყნების ფაქტობრივი ოკუპაციის გასამართლებლად, ასევე სირიაში აშშ-ს სამხედრო ყოფნის გასამართლებლად, რაც დამასკოს მთავრობისა და საერთაშორისო სამართლის გამოხატული მოთხოვნების აშკარა დარღვევას წარმოადგენს.
სადამ ჰუსეინი სრულიად მისაღები იყო ჯიმი კარტერისა და რონალდ რეიგანის ადმინისტრაციებისთვის 1970-იან და 1980-იან წლებში, როდესაც მან ირანზე თავდასხმის ბრძანება გასცა და სანამ ირანელების წინააღმდეგ იბრძოდა ახლო აღმოსავლეთის ისტორიაში ყველაზე სისხლიან ომში.
აშშ-ს თვალში ის „ბოროტებისა და ტირანიის განსახიერება“ მხოლოდ მაშინ გახდა, როდესაც აშშ-ს სურვილების საწინააღმდეგოდ ქუვეითში შეიჭრა.
ვაშინგტონშიც კი თავისთავად ცხადია, რომ დემოკრატიის მხოლოდ ერთი მოდელი არ შეიძლება არსებობდეს.
გარდაცვლილი ბრიტანელი პოლიტიკური ფილოსოფოსი ისაია ბერლინი, რომლის გაცნობისა და მასთან სწავლის პატივიც მქონდა, ყოველთვის აფრთხილებდა, რომ მსოფლიოში მმართველობის ერთი და მხოლოდ ერთი მოდელის თავს მოხვევის ნებისმიერი მცდელობა, როგორიც არ უნდა იყოს ის, გარდაუვლად კონფლიქტამდე მიგვიყვანდა და წარმატების შემთხვევაში, მისი შენარჩუნება მხოლოდ გაცილებით დიდი ტირანიის განხორციელებით იქნებოდა შესაძლებელი.
ჭეშმარიტი, მდგრადი მშვიდობა და პროგრესი მხოლოდ მაშინ დამყარდება, როდესაც ტექნოლოგიურად ყველაზე განვითარებული და სამხედრო თვალსაზრისით ძლიერი საზოგადოებები აღიარებენ, რომ მსოფლიოში არსებობს მმართველობის სხვადასხვა ფორმა და რომ მათ არ აქვთ ღვთაებრივი უფლება, ეცადონ მათ დამხობას.
ეს არის ჩინეთის სავაჭრო, განვითარებისა და დიპლომატიური პოლიტიკის წარმატების საიდუმლო, რადგან ის ცდილობს ურთიერთსასარგებლო ურთიერთობების დამყარებას სხვა ქვეყნებთან, მიუხედავად მათი პოლიტიკური სისტემისა და იდეოლოგიისა.
ჩინეთის მმართველობის მოდელმა, რომელიც ასე გააკრიტიკეს აშშ-მ და მისმა მოკავშირეებმა მთელ მსოფლიოში, ბოლო 40 წლის განმავლობაში ქვეყანას ნებისმიერ სხვა ქვეყანასთან შედარებით უფრო მეტი ადამიანის სიღარიბიდან გამოყვანაში დაეხმარა.
ჩინეთის მთავრობა თავის ხალხს აძლიერებს მზარდი კეთილდღეობით, ეკონომიკური უსაფრთხოებითა და ინდივიდუალური ღირსებით, რაც მათ აქამდე არასდროს განუცდიათ.
სწორედ ამიტომ გახდა ჩინეთი აღფრთოვანებული და სულ უფრო მეტად მისაბაძი მოდელი სულ უფრო მეტი საზოგადოებისთვის. რაც, თავის მხრივ, ხსნის აშშ-ს იმედგაცრუებას, რისხვას და შურს ჩინეთის მიმართ.
რამდენად დემოკრატიულად შეიძლება ჩაითვალოს აშშ-ის მმართველობის სისტემა, როდესაც ბოლო ნახევარი საუკუნის განმავლობაში ის საკუთარი ხალხის ცხოვრების დონის კლებას აკონტროლებდა?
ჩინეთიდან აშშ-ის სამრეწველო იმპორტმა ასევე საშუალება მისცა აშშ-ს, თავიდან აეცილებინა ინფლაცია და შეენარჩუნებინა წარმოებული საქონლის ფასები საკუთარი ხალხისთვის.
ასევე, COVID-19 პანდემიის დროს ინფიცირებისა და სიკვდილიანობის მაჩვენებლები აჩვენებს, რომ აშშ-ში მრავალი ეთნიკური უმცირესობის ჯგუფი, მათ შორის აფროამერიკელები, აზიელები და ესპანელები - და ამერიკელი ინდიელები, რომლებიც თავიანთ გაჭირვებულ „რეზერვაციებში“ „გამოკეტილები“ რჩებიან - კვლავ დისკრიმინაციის მსხვერპლნი არიან მრავალი ასპექტით.
სანამ ეს დიდი უსამართლობები არ გამოსწორდება ან სულ მცირე მნიშვნელოვნად არ შემსუბუქდება, აშშ-ის ლიდერებს არ შეეფერებათ სხვებისთვის დემოკრატიაზე ლექციების წაკითხვა.
გამოქვეყნების დრო: 2021 წლის 18 ოქტომბერი
